Sơn La không chỉ được thiên nhiên ưu đãi với cảnh quan hùng vĩ, mà còn là nơi hội tụ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc. Bản sắc văn hóa của đồng bào Thái đã trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng. Những nếp nhà sàn, những điệu xòe, hương vị ẩm thực truyền thống đang hòa quyện cùng nhịp sống hiện đại, tạo sức hút lớn đối với du khách trong và ngoài nước đến tham quan và trải nghiệm.
Đến với điểm du lịch cộng đồng bản Mòng, phường Chiềng Cơi du khách có thể được trải nghiệm tắm khoáng nóng, thưởng thức ẩm thực và tìm hiểu văn hóa dân tộc Thái. Để nâng cao chất lượng phục vụ nhu cầu của khách du lịch, nhiều hộ dân nơi đây đã đầu tư, sửa chữa, nâng cấp homestay, bể tắm, nhà ăn và thành lập câu lạc bộ văn hóa, câu lạc bộ xòe Thái để trình diễn phục vụ du khách.
Anh VÌ VĂN SƠN, nhà hàng Sơn Khè, bản Mòng, phường Chiềng Cơi: “Trước đây, gia đình chủ yếu làm dịch vụ tắm khoáng nóng, sau thời gian có lượng khách nhiều thì chúng tôi đã mở thêm mô hình nhà sàn theo lối kiến trúc truyền thống của người Thái để kinh doanh dịch vụ homestay. Khi trải nghiệm dịch vụ tại đây thì chúng tôi mời đội văn nghệ đến biểu diễn phục du khách để đa dạng các dịch vụ trải nghiệm văn hóa đồng bào dân tộc Thái, góp phần tăng thu nhập cho bà con cũng như quảng bá thêm nét đẹp của bản làng đến khách du lịch”.
Sự đổi thay ở bản Mòng không chỉ mang lại nguồn thu nhập cho người dân mà còn đem đến cho du khách những trải nghiệm đặc sắc về đời sống đồng của bào Thái. Bà Đỗ Thị Thanh Thủy, đến từ thành phố Hồ Chí Minh, rất thích thú khi lần đầu tiên đến trải nghiệm mô hình du lịch cộng đồng tại bản Mòng.
Bà ĐỖ THỊ THANH THỦY, Du khách đến từ thành phố Hồ Chí Minh: “Lần đầu tiên tôi đến Sơn La, cảm nhận cái vẻ đẹp rừng núi ở miền Bắc và cũng là lần đầu tiên được đến vùng Tây Bắc. Tôi nghỉ ở homestay Trúc Hà và tôi là khá là bất ngờ là chủ đầu tư ở đây đã làm được ở trên vùng núi cao xa xôi như thế này, cơ bản rất là tiện nghi, giá cả thì lại rất là phải chăng, so với các dịch vụ du lịch mà chúng tôi hay đi thì giá cả đây rất là rẻ nữa. Chưa kể là họ đã bảo tồn được một cái cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp”.
Không chỉ ở bản Mòng, mô hình du lịch cộng đồng còn được phát triển ở nhiều địa phương khác. Homestay Tiến Quân tại tổ 4, phường Chiềng An là một trong những địa chỉ quen thuộc, thu hút đông đảo du khách đến nghỉ dưỡng, trải nghiệm. Khai trương từ tháng 7 năm 2017, đến nay, gia đình ông đã cải tạo và xây dựng thêm nhà sàn mới, với quy mô phục vụ khoảng 40 khách mỗi ngày. Vừa mang không gian truyền thống, vừa có những tiện nghi hiện đại, homestay trở thành cầu nối đưa du khách đến gần hơn với đời sống văn hóa của người Thái.
Ông LÙ TIẾN QUÂN, Chủ Homestay Tiến Quân, tổ 4, phường Chiềng An: “Tôi cũng là người người con của đồng bào Thái, xuất phát từ mong muốn giới thiệu với du khách về bản sắc văn hóa dân tộc Thái nên gia đình đã mạnh dạn đầu tư homstay này, từ đó gìn giữ được bản sắc văn hóa dân tộc mình và tạo công ăn việc làm cho chính bà con trong bản”.
Đến với Homestay Tiến Quân, du khách không chỉ nghỉ ngơi mà còn được sống trong không gian văn hóa Thái. Từ những ngôi nhà sàn ấm cúng, những bữa cơm quây quần với xôi nếp, cá nướng, chẳm chéo, cho đến điệu xòe chan chứa tình người. Mỗi trải nghiệm đều để lại trong lòng du khách những ấn tượng khó quên.
Anh THIERRY ANDRE Du khách đến từ Pháp: “Điều khiến tôi ấn tượng nhất chính là sự thân thiện và gần gũi của người dân. Quang cảnh ở bản rất là đẹp, nhà sàn của người Thái rất sạch sẽ, cái đệm thì rất là mềm đem lại giấc ngủ ngon. Và món ăn của người Thái được trang trí rất đẹp mắt và ngon miệng”.
Song song với dịch vụ homestay, các đội văn nghệ quần chúng của bà con trong bản cũng tích cực tham gia phục vụ du khách. Những làn điệu dân ca, điệu múa Thái, không chỉ mang đến không khí rộn ràng mà còn góp phần quảng bá bản sắc văn hóa Thái.
Chị CÀ THỊ MÒN, Đội văn nghệ tổ 4, phường Chiềng An: “Chúng tôi rất vui khi được giới thiệu những làn điệu, điệu múa truyền thống của dân tộc mình đến du khách. Đây cũng là cách để thế hệ trẻ trong bản thêm tự hào, thêm ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa.”
Du khách khi đến các bản du lịch cộng đồng đều cảm nhận được sự mến khách, chân thành của bà con, cùng được trải nghiệm văn hóa bản địa, hòa mình vào sinh hoạt thường ngày của người dân. Những trải nghiệm giản dị mà ấm áp ấy đã trở thành sợi dây gắn kết, níu chân du khách khi đến với Sơn La.
Ông PHẠM VĂN THANH, Phó Chủ tịch UBND phường Chiềng An: “Để phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong thời gian tới Ủy ban nhân dân phường xây dựng các kế hoạch phát triển kinh tế gắn với tiềm năng lợi thế như: Tổ chức chạy Leo núi Hài, Lễ hội Cafe; Ngày chạy Olympic, Check in vườn hoa mận, cà phê; phát triển không gian trải nghiệm văn hóa dân tộc tại các điểm du lịch cộng đồng. Phát triển văn hóa ẩm thực dân tộc. Duy trì các câu lạc bộ dân tộc Thái và xây dựng mô hình không gian văn hóa dân tộc bản địa. Phấn đấu phát triển du lịch cộng đồng hoạt động có hiệu quả, thu hút được khách du lịch đến thăm quan và trải nghiệm”.
Mô hình du lịch cộng đồng không chỉ giúp bà con có thêm thu nhập ổn định mà còn góp phần bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Thái. Đây là hướng đi bền vững, đưa du lịch cộng đồng trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Sơn La, để bản sắc quê hương Sơn La được lan tỏa cùng bạn bè trong và người nước./.