Từ bao đời nay, hoạt động vui chơi, thi đấu các trò chơi dân gian đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa quen thuộc trong cộng đồng các dân tộc ở mỗi bản làng Sơn La vào mỗi dịp lễ, tết, ngày hội. Ra đời từ chính nhu cầu của cuộc sống thường ngày nên các trò chơi dân gian gần gũi và hữu ích đối với đồng bào. Đa phần các trò chơi dân gian đều mang tính giải trí, đem lại tiếng cười vui vẻ trong những dịp tụ tập ngày hội, như: Ném còn, chơi tó mák lẹ, đi cà kheo của dân tộc Thái; đánh tu lu, ném pao của đồng bào Mông… Ngoài ra, còn có những trò chơi rèn luyện về thể lực, kỹ thuật, tinh thần đồng đội như: Kéo co, Đẩy gậy hay Bắn nỏ cũng được coi là một môn thể thao dân rèn luyện kỹ năng, phản xạ, sự tập trung của người sử dụng nỏ.

Trong “Đề án phát triển thể dục thể thao quần chúng giai đoạn 2021-2030” đang được ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sơn La triển khai thực hiện đã tạo động lực để phát triển các môn thể thao dân tộc lên một tầm mới.

Triển khai đề án tạo sự chuyển biến cơ bản cả về quy mô và chất lượng của thể dục, thể thao quần chúng trên địa bàn tỉnh. Trong đó, hướng tới đa dạng hóa các hoạt động thể dục thể thao quần chúng, các môn thể thao dân tộc, khuyến khích phong trào thể thao trong các cơ quan, đơn vị, trường học, gia đình. Đẩy mạnh Cuộc vận động "Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại", chú trọng phát triển phong trào thể dục thể thao ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng cao biên giới, góp phần nâng cao thể chất và tinh thần của Nhân dân, xây dựng đời sống văn hoá cơ sở.

Nhiều năm qua, các trò chơi dân gian, như: Kéo co, Đẩy gậy, Ném còn, Đánh tu lu, Bắn bỏ… đã trở thành những môn thể thao chính tại các giải thi đấu thể thao các cấp, các kỳ Đại hội Thể dục thể thao cấp tỉnh. Nhiều giải đấu tập trung ở các môn thể thao dân tộc như giải Kéo co, Đẩy gậy, Bắn nỏ học sinh tỉnh Sơn La; Giải thi các môn thể thao dân tộc mừng Đảng, mừng Xuân tỉnh Sơn La năm 2024 thi đấu 6 bộ môn (Kéo co, Đẩy gậy, Bắn nỏ, Tung còn, Cà kheo, Tu lu). Các vận động viên tham gia thi đấu được lựa chọn từ các phong trào thể thao quần chúng, có huấn luyện bài bản, nâng cao về kỹ thuật…

Thành phố Sơn La là địa phương có phong trào thể thao quần chúng phát triển mạnh và luôn đạt thành tích cao tại các giải thi đấu cấp tỉnh. Tại Giải thi các môn thể thao dân tộc mừng Đảng, mừng Xuân tỉnh Sơn La năm 2024, đoàn Thể thao thành phố xuất sắc giành được giải nhất toàn đoàn. Thành phố Sơn La đang duy trì hơn 100 câu lạc bộ thể thao quần chúng. Mỗi năm, tổ chức từ 7-10 giải thi đấu thể thao cấp thành phố, tạo cơ hội để các vận động viên thể thao quần chúng được giao lưu, học hỏi kinh nghiệm và cổ vũ phong trào thể thao của thành phố phát triển mạnh.

Từ các trò chơi dân gian truyền thống, các môn thể thao dân tộc ngày nay đã được phát triển, nâng tầm thành môn thi đấu tại các giải thể thao đa dạng quy mô, đặc biệt là quy mô cấp quốc gia. Điều đó càng thêm khẳng định sự quan tâm của các cấp đối với việc bảo tồn, phát triển thể thao dân tộc, khơi dậy niềm tự hào dân tộc. 

Lê Minh