Từ “điểm đen” ma túy đến “bản người Mông giàu nhất xã biên giới”

Từ trung tâm xã Lóng Sập, men theo con dốc cao dài hàng cây số, chúng tôi đến với bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập, tỉnh Sơn La (trước sáp nhập là xã Lóng Sập và xã Chiềng Khừa, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La).

Giữa sắc xanh bạt ngàn của núi rừng và những vườn cây ăn quả, những ngôi nhà mới lợp mái tôn, ngói xi măng hiện lên lấp ló, vẽ nên bức tranh bản vùng cao no ấm, yên bình.

Đến bản Phiêng Cài vào ban ngày, nếu không hẹn trước, chúng tôi khó gặp được người lớn nào trong bản.

Đã vào cuối vụ mận nhưng bà con vẫn tất bật trên nương rẫy, chăm tỉa vườn cây ăn quả. Nhà cửa, bếp núc do con trẻ trông nom, quán xuyến.

Bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập, tỉnh Sơn La được bao quanh bởi sắc xanh của vườn tược, núi rừng. Ảnh: Kiều Tâm.

Được biết, bản Phiêng Cài từng là “điểm đen” về ma túy, đói nghèo của xã Lóng Sập. Dù xuất phát điểm còn nhiều khó khăn nhưng nay, theo lời anh Mòng Văn Ngọc - chuyên viên Phòng Kinh tế xã Lóng Sập, bản Phiêng Cài đã trở thành “bản người Mông giàu nhất xã biên giới này”.

Anh Ngọc lý giải: Bản Phiêng Cài có 100% dân số là đồng bào dân tộc Mông nhưng bà con rất đoàn kết, chăm chỉ làm ăn. Những hộ được hỗ trợ sinh kế chịu khó làm lụng, vươn lên thoát nghèo, đến nay đã có việc làm, nguồn thu ổn định.

Anh Tráng A Tủa, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Phiêng Cài cho biết thêm: Bản Phiêng Cài hiện có 91 hộ, trong đó, có 7 hộ thuộc diện hộ cận nghèo.

Trước năm 2015, đời sống của bà con trong bản rất khó khăn. Nhiều diện tích ruộng, nương, do canh tác thiếu khoa học nên đã bị xói mòn, bạc màu. Năng suất lúa, ngô không cao, bản lại xa trung tâm nên nông sản thường bị tư thương ép giá. Cuối vụ chỉ còn những nương rẫy trơ trụi, nhà nào trồng ngô thì cứ mặc cho cây tự khô héo vì không biết trồng thêm gì.

Anh Tráng A Tủa, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Phiêng Cài, xã Lóng Sập, tỉnh Sơn La phấn khởi khi nói về những đổi thay của bản từ chủ trương trồng cây ăn quả như trồng mận, trồng cam, trồng chanh leo... trên đất dốc. Ảnh: Kiều Tâm.

Nhưng, từ khi thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về trồng cây ăn quả trên đất dốc, chuyển đổi đất lúa, đất ngô kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả, diện mạo bản Phiêng Cài đang ngày một khởi sắc.

Nhiều hộ tại bản Phiêng Cài đã chuyển đổi diện tích canh tác ngô sang trồng mận, lê, chè, cho thu nhập khá. Ảnh: Kiều Tâm.

 

Các hộ đã biết chuyển đổi cây trồng sang cây lê, chè, mận hậu…, các cây ngắn ngày như bí xanh, dưa chuột, đậu đỗ, dong riềng… vừa nâng cao thu nhập, vừa phục vụ nhu cầu gia đình. Nhiều hộ khó khăn đã được hỗ trợ cây giống, vật nuôi, chuyển giao kỹ thuật canh tác, chăn nuôi.

Nhờ vậy, người trong độ tuổi lao động của bản đã có việc làm ổn định. Thu nhập bình quân trên đầu người cũng tăng, khoảng hơn 42 triệu đồng/người/năm.

“Những hộ biết làm ăn, chịu khó học hỏi thì thu nhập lên tới hàng trăm triệu đồng. Như hộ anh Tráng A Lự, trồng mận, bí, chanh leo, cuối năm vẫn tiết kiệm được 200 triệu đồng; hộ ông Tráng Vạ Đế trồng lê, mận, nuôi bò sinh sản, cuối năm thu gần 300 triệu đồng… Những hộ này không chỉ có kinh tế mà còn đầu tư cho con cháu ăn học”, anh Tủa phấn khởi.

Trồng cây ăn quả trên đất dốc góp phần giảm nghèo bền vững

Xã Lóng Sập, tỉnh Sơn La (trước sáp nhập gồm 2 xã Chiềng Khừa, Lóng Sập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) là xã vùng cao biên giới với đường biên giới dài giáp nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào.

Xã có diện tích tự nhiên lớn, địa hình chia cắt, mật độ dân số thấp, phân bố rải rác, đa phần người dân là đồng bào dân tộc thiểu số, giao thông đi lại khó khăn…

Với những đặc thù riêng về địa hình, địa lý, xã Lóng Sập có điều kiện kinh tế còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao (13,78%). Thu nhập của người dân địa phương chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp, kỹ thuật canh tác còn nhiều hạn chế.

Triển khai hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, những năm qua, xã Lóng Sập đã thực hiện nhiều giải pháp thiết thực, tập trung vào nâng cao thu nhập, chuyển giao sinh kế, kỹ thuật cho người dân địa phương. Trong đó, chủ trương phát triển cây ăn quả trên đất dốc đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Nhiều lao động nông thôn đã có thêm việc làm, thu nhập nhờ phát triển đa dạng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi, trong đó có mô hình trồng bí xanh quy mô hàng hóa ở xã Lóng Sập, tỉnh Sơn La. Ảnh: Kiều Tâm.

 

Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Trần Xuân Thành, Chủ tịch UBND xã Lóng Sập (tỉnh Sơn La) cho biết: Thực hiện chủ trương của tỉnh về phát triển cây ăn quả trên đất dốc, trước sáp nhập, trong nhiệm kỳ vừa qua Đảng bộ, chính quyền hai xã Lóng Sập, Chiềng Khừa đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nhân dân phát triển các loại cây trồng có lợi thế.

Các cây trồng mới này phù hợp với điều kiện tự nhiên, vận động nhân dân chuyển đổi cây trồng, từng bước hình thành vùng trồng cây ăn quả như mận, cam canh, lê, mắc ca, chanh leo...

Tính đến tháng 6/2025, tổng diện tích cây ăn quả trên địa bàn hai xã đạt 924ha, tăng 312ha so với đầu nhiệm kỳ. Qua đó, đã góp phần nâng cao thu nhập cho nhân dân, từng bước hình thành vùng trồng cây ăn quả tập trung, xây dựng được một số mô hình phát triển kinh tế có hiệu quả kinh tế cao. Hiện 1ha diện tích đất canh tác đã cho giá trị sản xuất đạt 45 triệu đồng.

Diện mạo xã Lóng Sập đổi thay từ chủ trương trồng cây ăn quả trên đất dốc. Ảnh: Kiều Tâm.

Trên địa bàn xã, một số diện tích đất trồng cây ngắn ngày đã được chuyển đổi sang trồng mới cây chè, tập trung tại các bản Mường Bó, bản Phát, bản Phiêng Cài... Đến nay, diện tích trồng chè trên địa bàn xã đã đạt 178 ha, tăng 139,5 ha so với năm 2020.

Ngoài ra, xã Lóng Sập quan tâm phát triển thí điểm và mở rộng diện tích trồng một số loại cây công nghiệp phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng địa phương, đặc biệt là cây chè.

Cũng ông Trần Xuân Thành, Chủ tịch UBND xã Lóng Sập, phát triển ngành nông nghiệp xã Lóng Sập chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế của xã, giá trị sản xuất/ha đất còn thấp; việc ứng dụng các tiến bộ về khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao chất lượng, hiệu quả sản phẩm còn hạn chế.

Ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi, kỹ thuật trồng cây ăn quả trên đất dốc, hướng tới nông nghiệp sạch là giải pháp lâu dài để xã Lóng Sập (tỉnh Sơn La) nâng cao giá trị nông sản, tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững cho người dân. Ảnh: Kiều Tâm.

 

Để tiếp tục thực hiện hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, trong thời gian tới, xã Lóng Sập tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác giảm nghèo bền vững, triển khai có hiệu quả các chương trình tín dụng cho vay phát triển sản xuất, chuyển giao khoa học kỹ thuật đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo.

Tổ chức rà soát lại lực lượng lao động nông thôn, định hướng đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu thực tế của địa phương, nhu cầu sử dụng lao động trên địa bàn.

Xã Lóng Sập tổ chức quản lý, thực hiện có hiệu quả phát triển sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ; tiếp tục nghiên cứu, chuyển đổi, cải tạo các loại giống, cây trồng có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương...

Xã cũng thu hút các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân đầu tư vào nông nghiệp, xây dựng chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu sản phẩm đảm bảo các tiêu chuẩn theo quy định; xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp xanh, tuần hoàn…